Laryngektomia > Informacja ogólne
Życie po laryngektomii
Eliza Brzezińska:
Funkcjonowanie osoby po operacji krtani ulega nieodwracalnym zmianom. Pacjent musi podporządkować się pewnym zasadom, do których należy przede wszystkim dbanie o higienę i pielęgnację tracheostomy.
Ważne jest także by nie dopuścić do powstania stanu zapalnego lub odkładania się zaschniętej wydzieliny na brzegach tracheostomy. Dlatego też zaleca się przemywanie skóry wokół stomy wodą, bądź preparatami zalecanymi przez lekarza laryngologa. Warto również stosować obojętne maści i kremy by zapobiegać podrażnieniu skóry.
Osoby po laryngektomii nie powinny uprawiać niektórych sportów bo mogą być niebezpieczne dla zdrowia a nawet życia. Należy zrezygnować chociażby z pływania czy sportów ekstremalnych. W trakcie kąpieli, podczas kontaktu z wodą tracheostoma nie zamyka się automatycznie dlatego powinna być zabezpieczona.
Niestety nawet kilka kropel wody powoduje napady kaszlu. W przypadku zalania tracheostomy należy jak najszybciej przechylić głowę do dołu i wykrztusić wodę.
Po operacji poza koniecznością zmiany trybu życia zmienia się także wygląd szyi a nawet twarzy. Może on wprowadzić w zakłopotanie chorego oraz przyciągać uwagę rozmówców lub ludzi spotkanych przypadkowo. By zminimalizować swój dyskomfort osoby po operacji mogą w różny sposób maskować zmiany zaistniałe w wyglądzie. Dostępne są różnego rodzaju filtry samoprzylepne, apaszki. Kobiety mogą także stosować, apaszki, i chusty oraz ozdobną biżuterię np. naszyjniki i kolie.
teresa:
WRRACAM DO TEMATU WYKSZTUSZANIE.CHODZI O TO ZE KILKA KROPELEK WODY CZYSTEJ NIKOMU NIE ZASZKODZI JESLI DOSTANIE SIE DO STOMY ODKSZTUSIMY ZALEGŁOSCI I WSZYSTKO CO TAM DOSTANIE SIE CHODZI O KURZ I T..D.NIEWIEM ALE JA SOBIE TAK RADZIŁAM.GDY BYŁAM NA TURNUSIE POKAZYWANO WODE MORSKA ,KTÓRA SŁUŻY JAKO SPRAY DO NOSA ,ALE MOZE TEZ SŁUŻYĆ DO PRYSKANIA W STOME .KUPIŁAM SOBIE NAZYWA SIĘ MARIMER,POLECAM UŻYWAM 2 RAZY PRYSNE W STOME NP.RANKIEM GDY ZALEGA FLEGMA I NAPRAWDE WSZYSTKO SIĘ WYKSZTUSI! POMAAGA W STANACH ZAPALNYCH OSKREZLI GDY ZALEGANIA SĄ W OSKRZELACH POMAGA OCZYWIŚCIE Z UMIARKOWANIEM.OD TEGO CZASU GDY MAM TĘ WODE NIE MAM PROBLEMU Z ZALEGANIEM W STOMIE A GDY NIE MIAŁAM TEJ WODY TO KILKA KROPEL CZYSTEJ WODY RÓWNIEZ DOBRZE POMAGA .POZDRAWIAM.PISZĘ BO CZASAMI LUDZIE BOJA SIĘ ABY CO KOLWIEK UZYĆ CO DO WODY MORSKIEJ POLECAM NIE JEST SZKODLIWE NAWIŻA TAKZE STOME. :)
Marzena:
Przedstawiam - za pozwoleniem Autora - fragment Jego książki, który traktuje o wspomnianych problemach.
JAN ŻELAZNY
"Nie trać nadziei - i Ty będziesz mówił !
P O R A D N I K DLA DLA CHORYCH PO ZABIEGACH CHIRURGICZNYCH KRTANI "
Rozdz.5. CO WARTO WIEDZIEĆ PO PRZEBYTEJ OPERACJI USUNIĘCIA KRTANI.
5. 1. Zmiany jakie nastąpiły w codziennym funkcjonowaniu pacjenta.
a. Oddychanie.
Jak już wspomniano wcześniej, usunięcie krtani skraca drogę oddechową. Powietrze przepływa bezpośrednio z tracheostomy do tchawicy i płuc. Nie jest ono oczyszczane, ogrzewane ani nawilżane w jamie nosowej, jamie ustnej i gardle, a więc może być o kilka lub kilkanaście stopni chłodniejsze, bardziej suche i zanieczyszczone. Wszystkie te niedogodności można w znacznym stopniu zmniejszyć, stosując osłony tracheostomy, bądź to specjalnym filtrem, bądź to zwykłą, uszytą z kilku warstw gazy, osłoną. Powietrze suche, zanieczyszczone dostające się bezpośrednio do tchawicy powoduje kaszel oraz znacznie zwiększoną produkcję śluzu, która zasycha na ściankach tchawicy zwężając jej przekrój, a to utrudnia oddychanie. Ważne jest więc nie tylko by powietrze było oczyszczone, ale także odpowiednio nawilżone. Najkorzystniejszą wilgotnością powietrza jest wartość 50% wilgotności względnej. Dla zapewnienia takiej wilgotności nie zawsze wystarczają pojemniki z wodą, często konieczne jest zastosowanie nawilżaczy powietrza. Po operacji zmienia się również odruch kichania - mimo, że odczuwa się swędzenie w nosie - kichanie odbywa się w formie kaszlu przez tracheostomę. W wyniku nieoddychania przez nos i usta, chrapanie u chorego po laryngektomii jest niemożliwe.
b. Powonienie i smak.
Narząd powonienia jest umiejscowiony w górnej części jamy nosowej i nie ulega uszkodzeniu po całkowitym usunięciu krtani. Jednak zmiana toru przepływu powietrza w czasie oddychania ( z wyeliminowaniem jamy nosa ), w znacznym stopniu utrudnia doprowadzenie "cząstek wonnych" do receptorów powonienia. Rejestracja i odbiór powonienia poprawia się wraz z opanowaniem mowy przełykowej, a także wykonując ćwiczenie :
- wciągnąć powietrze do ust, tak jak to robimy przed rozpoczęciem mówienia,
- sprowokować odbicie ( ruktus ),
- zamknąć usta - zapach winien być odczuwany.
Rozróżnianie smaku, po przebytej operacji zostaje zachowane, może być tylko nieco osłabione, zwłaszcza po radioterapii. Jednak po kilku tygodniach po operacji i zakończeniu leczenia promieniami, odczucie smaku wraca do normy.
c. Połykanie
Droga pokarmowa u chorego po usunięciu krtani pozostaje niezmieniona. Po operacji pacjent stopniowo przechodzi od pokarmów w postaci płynnej, po przez papkowatą, do diety normalnej tak jak było przed zabiegiem. Jeśli po operacji lub naświetlaniu wystąpią trudności w połykaniu pokarmów stałych, co może być spowodowane utworzonymi bliznami zwężającymi przełyk lub występującej popromiennej suchości śluzówek jamy ustnej, należy bezwzględnie skontaktować się z lekarzem w celu ustalenia dalszej terapii. Nie powinno się spożywać gorących posiłków i napojów, gdyż po laryngektomii chory nie ma możliwości dmuchania ustami, studząc w ten sposób spożywane posiłki. Podczas jedzenia zasadniczo niemożliwe jest posługiwanie się mową przełykową.
d. Parcie
Zwarcie krtani po wdechu powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz-brzusznego oraz ustawienie klatki piersiowej w pozycji wdechowej. Stan ten występuje podczas podnoszenia ciężarów oraz podczas parcia ( poród, oddawanie stolca i moczu ). Usunięcie krtani znosi u chorego tę możliwość. Po kilku tygodniach po zabiegu - stosując odpowiednie ćwiczenia oddechowe - można częściowo przywrócić odruchy parcia. Pacjent musi jednak pamiętać, o stosowaniu odpowiedniej diety, nie doprowadzając do stanu zaparcia.
5.2. Uwagi dotyczące codziennej egzystencji chorego.
a. Higiena tracheostomy i dobór odpowiedniej rurki.
Tracheostoma winna być oczyszczana przynajmniej dwa razy dziennie, a jeżeli zachodzi potrzeba nawet częściej. Nie można dopuścić do wytwarzania się stanu zapalnego lub odkładania się zaschniętej wydzieliny - śluzu na jej powierzchni wewnętrznej i brzegach. Zalecana jest forma przemywania naskórka wokół otworu tracheostomy wilgotną bawełnianą szmatką lub gazą. Nie należy tego wykonywać watą z mydłem. Noszenie rurki tracheotomijnej konieczne jest w okresie pooperacyjnym, aż do momentu ukształtowania się blizn. Po upływie kilku miesięcy od operacji, często dopiero po roku, lekarz zadecyduje, czy można zrezygnować z noszenia rurki. Podczas radioterapii używanie rurki jest konieczne, ale tylko z tworzywa sztucznego. Przyzwyczajanie się do nie używania rurki odbywa się powoli i stopniowo. Początkowo wyjmuje się ją na jedną godzinę, potem na dwie i kilka godzin, następnie zakładamy rurkę tylko na noc, obserwując czy otwór tracheostomy nie ulega zwężeniu. Jeśli lekarz potwierdzi nasze spostrzeżenia, możemy egzystować już bez używania rurki.
Rurki tracheotomijne powinny być wyjmowane do czyszczenia i mycia przynajmniej raz dziennie, natomiast wkładki środkowe rurek należy oczyszczać kilka razy dziennie w zależności od potrzeby. Zarówno rurki zewnętrzne, jak i ich wkładki wewnętrzne metalowe czy też z plastyku, myć należy specjalną długą szczoteczką, najlepiej pod strumieniem bieżącej wody. Dla ułatwienia ponownego jej wprowadzenia do tracheostomy, należy końcówkę rurki zwilżyć olejem parafinowym. Zarówno rurki metalowe posrebrzane jak też wykonane z tworzyw sztucznych, winno się użytkować nie dłużej jak jeden do półtora roku. Każda wymiana rurki na nową winna być konsultowana z lekarzem podczas wizyt kontrolnych. Nie wskazane jest, wręcz niedopuszczalne jest samowolne ustalanie średnicy rurki ( jej numeru ), rodzaju materiału rurki, zmiany jej krzywizny, zmiany jej długości oraz kupowanie ich z nieznanych źródeł, bowiem doprowadzić to może do bardzo przykrych konsekwencji, a także okaleczenia tracheostomy. Przykłady niewłaściwego - samowolnego doboru rurki tracheotomijnej przedstawiono na rys. 6. 1.
b. Zapobieganie infekcjom dróg oddechowych.
Skrócenie drogi oddechowej po całkowitej laryngektomii powoduje wyłączenie ochronnej funkcji jamy ustnej, nosa i jam nosowych, a przecież organy te, w normalnej sytuacji oczyszczają, ogrzewają i nawilżają wdychane powietrze. Stosowane osłony i filtry tylko częściowo przywracają warunki z przed operacji usunięcia krtani. Dlatego tak ważna jest w tym przypadku odpowiednia profilaktyka:
• unikanie zanieczyszczonych pomieszczeń,
• nie wychodzić na zewnątrz przy dużych porywistych wiatrach, powodujących unoszenie pyłów i piasku,
• unikanie wychodzenia na zewnątrz, gdy temperatura powietrza jest niższa od - 10 o C, jeśli już musimy wyjść, to należy używać wielowarstwowych osłon szalików lub golfów, a także rurek tracheotomijnych nie metalowych, tylko z tworzyw sztucznych, zaleca się, aby chorzy po laryngektomii byli szczepieni przeciw grypie, w tym zakresie dokładne wskazania ustala lekarz indywidualnie dla każdego pacjenta,
• starać się zapewnić stałą wilgotność względną powietrza 50 % w pomieszczeniu w którym przebywamy,
• nie lekceważyć nawet drobnych przeziębień, bowiem nie leczone, mogą prowadzić do ostrych stanów zapalnych dolnych dróg oddechowych, z zapaleniem płuc włącznie,
• starać się zapewnić organizmowi dostarczenie wystarczającej ilości witaminy C , szczególnie w postaci warzyw i owoców, co bardzo podnosi odporność organizmu na wszelkiego rodzaju przeziębienia.
• wszelkie zmiany atmosferyczne, u chorych po laryngektomii wpływają nie tylko na samopoczucie, ale także na znacznie większą produkcję śluzu, która z kolei powiększa częstotliwość kaszlu, utrudnia oddychanie i ma wpływ na jakość mowy przełykowej,
• jeśli to możliwe, unikać bardzo gwałtownego kaszlu, bowiem może to prowadzić do zawrotów głowy, w wyniku bardzo intensywnej wentylacji płuc z doprowadzeniem większej ilości tlenu, niż wynoszą potrzeby organizmu.
[/size][/font]
[/size][/color]
heniek50:
OJ ZYCIE ZYCIE......................
POZNALEM OSOBISCIE PANA JANA ZELAZNEGO NA TURNUSIE /TYM KROTKIM/ W SPALE. BYL TO PIERWSZY TURNUS ORGANIZOWANY PRZEZ MAGDE NA TAKA KROTKA METE. CO PRAWDA NIKT Z UCZESTNIKOW NIE OSIAGNAL MOWY PRZELYKOWEJ, ALE U KAZDEGO ZNALAZLA GLOS I TRZEBA BYLO CWICZYC. MYSLE ZE KAZDY ROBIL TO PO SWOJEMU, CHOCIAZ KUPILISMY KSIAZKI..............
NIE CHCE BYC JAKIS FIGO FAGO ALE NIE ZGADZAM SIE Z PUNKTEM b BROSZURY PANA JANA. MYSLE ZE KAZDY JEST INDYWIDUALNOSCIA I KAZDY PRZECHODZI TO INACZEJ. JA JUZ JESTEM 5 ROK PO OPERACJII I NIE MAM SMAKU ANI WECHU. DLACZEGO NIE WIEM. WIEM TYLKO ZE TO MA WRACAC POWOLI. TAK KOCHANI ZYCIE NIE JEDNO MA IMIE. MOZE KTOS MI POWIE CO ROBIC ZEBY TO ODZYSKAC, BEDE BARDZO WDZIECZNY. POZDRAWIAM MILO WSZYSTKICH :) -HENIEK50
Eliza Brzezińska:
Są ćwiczenia, które mogą pomóc w odzyskaniu węchu, można go pobudzać. Żeby poczuć zapach należy starać się nabrać powietrze do buzi i wypuścić go nosem. Wtedy powinno się coś poczuć. W początkowej fazie ćwiczeń powinny to być dosyć ostre zapachy i skontrastowane takie jak: mocne perfumy, duże stężenie aromatów do ciast np waniliowego czy pomarańczowego, zapach kawy, octu itp. Przestrzegam przed pomysłami związanymi z wąchaniem środków czystości i detergentów... W pierwszej fazie ćwiczeń staramy się aby nasze zapachy były w dużym natężeniu, a później gdy nauczymy się je odróżniamy możemy je aplikować w mniejszych ilościach np na wacik i starać się odróżniać. Jeśli to ćwiczenie nie przyniesie efektów postaram się podać kolejne :) Powodzenia!
Nawigacja
[#] Następna strona
Idź do wersji pełnej